Symposia/Congressen
Nationaal Congres Leerlingbegeleiding 2014
Datum: zaterdag 15 maart 2014
Tijd: 9.30 - 17.00 uur
Locatie: Woerden
Voor wie: Van docent tot leidinggevende in het primair en voortgezet onderwijs
Impressie Nationaal Congres Leerlingbegeleiding 2014
Op zaterdag 15 maart 2014 vond het Nationaal Congres Leerlingbegeleiding alweer voor de 5e maal plaats, een prachtig lustrum! Wederom zette het Minkemacollege in Woerden zijn deuren open voor een inspirerende dag rondom leerlingbegeleiding. De 150 deelnemers werden enthousiast ontvangen door directrice Alice Timmermans. Trots verwelkomde zij onderwijsmensen uit het hele land in de nieuwe ontvangstruimte van de school voor een dag leerlingbegeleiding in alle facetten! Een transparant gebouw nodigt uit tot transparant werken, tot zien en gezien worden!
Ivo Mijland, eigenaar van Ortho Consult, sprak van een dag vol veelbelovende workshops over “leerlingen die ons de weg wijzen”. Hij gaf vervolgens het woord aan Peter Mol, directeur van Gedragpunt, voor de openingslezing “Vroeger was alles veel beter…”. Kunnen we wat geweldigs maken van Passend Onderwijs? Hij legt op ludieke wijze de link naar het onderwijs van vroeger, de tijd dat niemand sprak over Leerlingvolgsystemen. Systemen die maken dat we leerlingen willen meetrekken of uit hun vorm trekken, die leerlingen “achtervolgen”. Het mag toch niet de bedoeling zijn dat we leerlingen vanuit systemen zien en het gezonde verstand van de leerkracht op de achtergrond raakt? Kunnen we in alle nieuwe ontwikkelingen onszelf en ons vak trouw blijven?
“Optimale kansen bieden en eruit halen wat erin zit” blijkt op vele scholen een belangrijke uitspraak. Maar maken we de cognitieve ontwikkelingen van onze leerlingen niet té belangrijk, als we van hen professoren willen maken. Vanuit een hilarische link naar uitloopkippen, spreekt Peter Mol over de betekenis van “uitloopkinderen”, waarbij leerlingen in vrijheid worden uitgedaagd om hun talenten te ontwikkelen.
Zijn wij wellicht bang dat leerlingen ons als mens raken? Peter Mol daagt de aanwezigen uit om niet het gedrag aan te pakken, maar juist bij jezelf te kijken naar je docentschap en vooral je manier van mens zijn. Want wat doet die leerling met jou? Wat doe je, voel je, beleef je in de ontmoeting met het kind en reageer je dan professioneel? Om te leren kijken vanuit de belevingswereld en door de ogen van kinderen is lef nodig! Wat heeft een kind écht nodig in de basis van Passend onderwijs? Hij nodigt de aanwezigen uit om elke dag te blijven verwonderen en de leerling vanuit echtheid belangstellend te volgen. Passend Onderwijs, welke kant gaat het op?
Enorm geïnspireerd na deze boeiende lezing startte de eerste workshopronde.
Workshop 1: Hoogsensitieve leerlingen
Esther Bressers, Ortho Consult
Hoogsensitiviteit is een thema wat steeds meer onderwijsmensen lijkt te raken. In deze workshop wordt vanuit professionele en persoonlijke ervaringen aandacht gegeven aan de “meer gevoelige” leerling, docent, begeleider en ouder die we thuis en in ons werk ontmoeten. We worden allemaal gevoelig geboren. Alleen de mate van gevoelig zijn, waarmee je door het leven gaat, kan je kracht geven of klachten bezorgen. Krachten en klachten in ons denken, voelen en doen. Het is van betekenis om signalen bij leerlingen te herkennen en hen erin te erkennen. Hoe ondersteun je die gevoelige ander, óf jezelf? Kernthema’s in de begeleiding zijn gezien en gehoord worden, erkenning, aandacht voor de binnenwereld, ondersteunen van een positieve basishouding en werken aan zelfwaardering. Begeleiding kan niet zonder samenwerking met ouders. We hebben hen nodig als deskundige partners in de school om hun kind te steunen in het omgaan met alle dagelijkse prikkels die vaak hen overprikkelen en vele dagen doen “overleven”, soms tot enorm onderpresteren en zelfs schooluitval. In hun intense gedragingen en vanuit de vaak sterke loyaliteit naar hun ouders, laten deze leerlingen niet zelden gedrag zien wat lijkt op diagnoses als ADHD, Hoogbegaafd, Faalangst, PDD-NOS of Depressiviteit, terwijl het primair om iets anders gaat. We doen hooggevoelige leerlingen (en ook die hooggevoelige ouder, docent en begeleider) recht aan om die verwarring niet te laten ontstaan en hen te ontmoeten in wie ze ten diepste zijn! Dat ze weten “Ik doe ertoe!”
Workshop 3: ‘en nu de diepte in…’
Ard Nieuwenbroek, Ortho Consult
Na een warm welkom aan de deelnemers door contextueel therapeut Ard Nieuwenbroek worden de principes van een live-supervisie met hen gedeeld. Er is ruimte voor één persoon tot het inbrengen van een persoonlijk thema. Al wat tijdens deze supervisie wordt gehoord, gezien en gevoeld, wordt door de toeschouwers in vertrouwen ontvangen en blijft “hier”. De supervisie begint met een uitnodiging aan de supervisant om te vertellen over een professioneel thema wat aandacht vraagt. Vanuit een warme betrokkenheid en onvoorwaardelijke aandacht van de supervisor wordt het thema in korte tijd blootgelegd en als vanzelf verbonden aan persoonlijke thema’s. De supervisor vraagt telkens toestemming aan de supervisant en nodigt uit tot eigen invloed nemen. Als vanzelf ontstaat er vervolgens een opstelling met stoelen, waar de kernthema’s en de persoon zelf een passende plek krijgen. Ook aan de ouders wordt een plaats gegeven. Via een “onderhandelen” met deze betekenisvolle delen wordt nog meer helderheid verkregen en worden de persoonlijke thema’s en patronen in een ander daglicht geplaatst. Een prachtige wijze van contextueel werken, die de supervisant uitnodigt om “in de diepte…” een waardevolle steen te verleggen! In een afsluitend rondje geven de aanwezigen de supervisant terug wat zij ontvangen hebben van haar. Woorden die spreken van dankbaarheid, vertrouwen, veiligheid, open durven zijn, kwetsbaarheid en kracht.
Om privacy redenen worden in deze verslaglegging geen namen genoemd en wordt niet nader ingegaan op de inhoud van de thema’s.
Verslag workshop deelneemster (PDF)
Workshop 4: agressie regulatie trainingen voor jongeren met probleem gedrag
Jan van Buuren, Ztop Rotterdam
De sfeer in het prachtige nieuwe schoolgebouw van het Minkema College te Woerden was te omschrijven als open, ontspannen en zeer gastvrij. Deze sfeer probeerde de leider van de workshop door te zetten tijdens zijn presentatie.
De deelnemers gingen snel aan de slag met praktijkgerichte oefeningen waarbij de beleving en de motivatie van jongeren centraal stond. Het uitgangspunt " leren is leuk" werd hierbij gebruikt.
Het doel van een agressie regulatie training is gedragsverandering bewerkstellen bij jongeren met probleemgedrag. Naar aanleiding van dit doel werden zaken besproken zoals transfer van de geleerde vaardigheden in een training naar de dagelijkse praktijk, professionele houding van een docent of begeleider en theorie over het maken van denkfouten door jongeren.
De deelnemers gaven aan het een interessante workshop te vinden waar ze bevestigd kregen dat leren voor iedereen is en niet alleen voor jongeren zonder rugzakje.
Workshop 5: "NLP en Leerlingbegeleiding", Het wegnemen van belemmeringen
Marion Kemeling, Spoor 7 Coaching
Één van de aangeboden workshops was “NLP en Leerlingbegeleiding”. Deze werd verzorgd door Marion Kemeling van Spoor 7 Coaching uit Deventer.
De workshop is tweemaal gegeven: eenmaal voor 20 deelnemers en eenmaal voor 26 deelnemers.
De workshop begon met een korte uitleg over wat NLP is aan de hand van een prezi. Deze is hier te zien: http://prezi.com/cynujerwfz30/nlp/
Vervolgens liet Marion een demo zien, samen met een deelnemer. In de demo was de interventie “Werken met submodaliteiten” te zien: je helpt de ander om de huidige beleving van een eerder opgedane ervaring te veranderen.
Na de demo gingen de deelnemers in tweetallen zelf meemaken hoe het is om de beleving van een eerdere ervaring te veranderen.
Daarna werd nabesproken hoe deze interventie in te zetten is in de dagelijkse werkpraktijk.
In leerlingbegeleiding is dit toe te passen bij bijvoorbeeld leerlingen met faalangst. Zij voelen zich belemmerd door eerdere ervaringen. Door de huidige beleving te verzachten of minder zwaar te maken, zal de leerling zich minder belemmerd voelen.
De deelnemers waren het erover eens dat het belangrijk is om deze interventie in te zetten als het past bij de leerling en zijn probleem en ook als het past bij jezelf als leerlingbegeleider. Als er sprake is van bijv. een traumatische ervaring, is het niet gepast om als leerlingbegeleiding met NLP aan het werk te gaan. De grenzen van leerlingbegeleiding in het oog houden, is ook hier van belang. Daarnaast vergt het inzetten van NLP meer scholing.
De deelnemers waren het erover eens dat deze workshop een goede en prettige kennismaking met NLP was.
Workshop 6: Een geweldig kind? Goed gezien! Een leerling met ‘autisme’
Marleen Postma, Praktijk ‘Kernbesef’
Samenvatting: Een geweldig kind? Goed gezien! Een leerling met ‘autisme’ (PDF)
3 theoriën Marleen Postma (PDF)
Workshop 8: Huilen met de wolven…
Drs. Peter Mol, Orthopedagoog
Presentatie: Huilen met wolven… (PDF)
Workshop 9: KiVa: Een programma uit Finland om pesten te voorkomen en/of te doorbreken
Peter te Riele, AHA Advies Hulp en Actie
Presentatie: KiVa: Een programma uit Finland om pesten te voorkomen en/of te doorbreken (PDF)
Workshop 10: Leerproblemen bij de basis aanpakken!
Petra Keijzer-Rus, JouwLeerKracht
Presentatie: Leerproblemen bij de basis aanpakken! (PDF)
Workshop 11: Zet eens een andere bril op!
Petra Nijdam, Ortho Consult
NLP Oefening: de drie waarnemingsposities (PDF)
Workshop 12: Wat zegt die lastpost eigenlijk tegen mij!
Pieter Jansen, Ortho Consult
Presentatie: Wat zegt die lastpost eigenlijk tegen mij! (PDF)
Workshop 13: Oplossingsgericht werken met de MatriXmethode
Ronald Koenders, MatriXmethode Instituut
Samenvatting: Oplossingsgericht werken met de MatriXmethode (PDF)
Workshop 14: Alles voor je kind - Het verwende kind-syndroom
Willem de Jong, Gedrag.nu
Artikel: Alles voor je kind: Problematische verwenning maakt meer stuk dan je lief is (PDF)
Workshop 15: Geef de kinderen geen oplossingen, leer hen het zelf op te lossen! Oplossingsgericht Werken op School
Dirk van der Wulp, Digischool
Presentatie: Oplossingsgerichte korte counseling (PDF)
Workshop 16: “Ik wilde het wel, maar … je moet het gewoon doén!” Excellent Gemotiveerd
Sandra Elzinga, Digischool
Presentatie: Excellent gemotiveerd (PDF)
Workshop 17: Meidenvenijn: aanpakken en vóór zijn!
Anke Visser, APS
Verslag: Meidenvenijn aanpakken en vóór zijn! (PDF)
Workshop 18: Mindfulness en (zelf)compassie voor leerkrachten en leerlingen
David Dewulf, oprichter I AM
Presentatie: Mindfulness en (zelf)compassie voor leerkrachten en leerlingen (PDF)
Workshop 19: Hoe gescheiden kan een kind zijn?
Marinka Brandwijk, schoolmaatschappelijk werker
Na een voorstelronde waarin verwachtingen ten aanzien van de workshop werden uitgesproken, hebben we samen de korte film ‘De Breuklijn’ bekeken. De film laat op indrukwekkende wijze zien wat de scheiding van ouders met een kind doet. Het bracht ons bij de verbondenheid die er bestaat tussen ouders en kinderen. Een ander woord hiervoor is loyaliteit. Er bestaat een verschil tussen horizontale en verticale loyaliteit. De band in horizontale relaties kan verbroken worden. Zo kunnen ouders die met elkaar getrouwd zijn gaan scheiden. De scheiding verbreekt de band tussen de beide partners. De band tussen ouders en kinderen (een verticale relatie) is wezenlijk anders. Bij een scheiding, scheiden ouders en kinderen niet van elkaar. Ouders worden nooit ex-ouders en kinderen worden nooit ex-kinderen. Van kinderen mag na een scheiding dan ook niet verlangd worden dat ze een keuze maken tussen hun vader en moeder. Ze blijven immers met beide verbonden. Kinderen kunnen in een situatie van gespleten loyaliteit terecht komen wanneer ouders of de situatie tussen ouders van kinderen vraagt dat ze een keuze maken. Een kind kan het in een dergelijke situatie nooit goed doen. Voor vader kiezen betekent dan tegen moeder kiezen of andersom. Een kind kan dit niet! In een inlevingsoefening hebben we de loyaliteitsbanden tussen ouders en kinderen voelbaar gemaakt. Tot slot hebben we met elkaar stil gestaan bij hoe je als school van betekenis kunt zijn voor leerlingen met ouders die gescheiden zijn. Hierin kwam naar voren dat een combinatie van begrip en het bieden van structuur en grenzen van groot belang is.
Workshop 20: Gekke kinderen
Ivo Mijland, Ortho Consult
